Seminarium naukowe CCCR

Centrum Badań Zmian Klimatu UMK serdecznie zaprasza na seminarium, na którym Pan dr hab. Wiesław Nowosad, prof. UMK z Katedry Historii Nowożytnej i Edytorstwa Źródeł, Instytutu Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu wygłosi referat pt. „Pamiętniki, diariusze, korespondencja jako źródło informacji pogodowych w XVII i XVIII wieku”

Seminarium odbędzie się on-line na platformie MS Teams w dniu 22 kwietnia (poniedziałek) 2024 r. o godz. 17:00 CEST.

Link do rejestracji oraz uczestnictwa w spotkaniu: https://events.teams.microsoft.com/event/51a1b78b-f8b8-4f72-b2ab-77f6a773da56@e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

Streszczenie:

Wśród materiałów przechowywanych w archiwach i biblioteka naukowych znaleźć można szereg rodzajów źródeł, które mniej lub bardziej świadomie tworzone były z myślą o rejestrowaniu zjawisk pogodowych. Najbardziej wartościowe są oczywiście informacje pochodzące z badań instrumentalnych, tych jednak w okresie przedindustrialnym jest naprawdę niewiele. Drugą grupę stanowią kroniki (miejskie, klasztorne, parafialne), które przy okazji spisywania historii tych miejsc zapisywały niekiedy zjawiska pogodowe. W swoim wystąpieniu zajmę się natomiast źródłami, które tworzone były przez osoby prywatne, a więc pamiętnikami, diariuszami i korespondencją prywatną miedzy osobami i ich zawartością.
Zanim jednak przystąpi się do gromadzenia i analizowania informacji pogodowych warto przyjrzeć się wartości samego źródła. Historycy znają i posługują się pojęciami źródła historycznego, źródła autentycznego i wiarygodności źródła, ponieważ jednak prezentacja ta adresowana jest do przedstawicieli również innych dyscyplin warto byłoby najpierw przybliżyć te oczywiste dla historyków pojęcia, by móc w dalszej części analizować przedstawione w temacie rodzaje źródeł. Wykład więc składać się będzie z dwóch części: pierwsza poświęcona elementom metodologii historii, które wykorzystują historycy do wartościowania badanych źródeł, druga zaś będzie dotyczyć już właściwych źródeł: diariuszy, pamiętników i korespondencji oraz tego, co w nich można znaleźć odnośnie zjawisk pogodowych i na ile te informacje są przydatne do badań nad klimatem.

Biogram prelegenta:

Dr hab. Wiesław Nowosad, prof. UMK, Katedra Historii Nowożytnej i Edytorstwa Źródeł, Instytut Historii i Archiwistyki UMK. Historyk, archiwista, wydawca źródeł, specjalizujący się w historii Prus Królewskich, szczególnie XVII wieku, dziejach archiwów szlacheckich, genealogii szlacheckich rodów pruskich, organizacji i funkcjonowaniu kancelarii urzędów Prus Królewskich. Od lat współpracujący z grupą badaczy skupionych wokół prof. Rajmunda Przybylaka w projektach badawczych związanych z badaniem klimatu Europy Środkowo-Wschodniej w dawnych wiekach, członek zespołu Centrum Badań Zmian Klimatu UMK. Głównym zadaniem w ramach realizowanych projektów było i jest gromadzenie zapisek o zjawiskach pogodowych znajdujących się w źródłach rękopiśmiennych oraz ich ocena. Autor i współautor m.in. artykułów i rozdziałów w monografiach:

• Temperature changes in Poland from the 16th to the 20th centuries [Przybylak Rajmund, Majorowicz Jacek, Wójcik Gabriel [i in.], International Journal of Climatology, 2005, vol. 25, nr 6, s.773-791]
• Diariusz Jana Antoniego Chrapowickiego jako źródło do badań klimatu Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku [Nowosad Wiesław, Przybylak Rajmund, Marciniak Kazimierz [i in.], Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym, 2007, nr 9, s.21-60]
• Documentary evidence [Przybylak Rajmund, Oliński Piotr, Chorążyczewski Waldemar [i in.], w: The Polish climate in the European context: an historical overview / ed. by Rajmund Przybylak [et al.]., 2010, Dordrecht [etc.], Springer, s.167-190]
• Równi wobec żywiołów. Uwagi na marginesie przywileju proboszcza postolińskiego Jana Kazimierza Cichockiego dla mieszkańców Szkaradowa z 1685 roku [Historia, klimat, przyroda. Perspektywa antropocentryczna / red. Piotr Oliński, Wojciech Piasek, Natura, Homines, Historia. Studia z historii środowiskowej, 2018, vol. 1, Toruń]

Zdjęcie: Diariusze Braci Morawskich z Nain (Labrador) w XVIII w. Źródło: Moravian Church House, Muswell Hill, Londyn. Autor: Przemysław Wyszyński